۷ آزمایش ضروری برای خانم‌ها
زندگی در شهرهای بزرگ بدون هوای آلوده، آب آلوده به نیترات شده، آلودگی صوتی، استرس و… امکان‌پذیر نیست پس چرا بعضی‌ها سالم و سلامت تا ۱۰۰ سالگی عمر می‌کنند و بعضی‌ها در جوانی و میانسالی به انواع و اقسام بیماری‌ها مبتلا می‌شوند و خیلی زود دنیا را ترک می‌کنند؟! پاسخ این سوال را شاید بتوان در یک کلمه خلاصه کرد: «غربالگری».
تحقیقات ثابت کرده‌اند افرادی که به‌طور مرتب آزمایش می‌دهند و تحت بررسی‌های پزشکی قرار می‌گیرند به مراتب عمر طولانی‌تر و مفیدتری دارند. آزمایش‌های دوره‌ای به شما کمک می‌کنند از هزینه‌های گزاف درمان، درد، ناتوانی و افسردگی حاصل از بیماری‌ها در امان بمانید. البته آزمایش همیشه باعث پیشگیری نمی‌شود اما اغلب اوقات می‌تواند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داده و شانس درمان را افزایش دهد. در این مقاله به هفت آزمایش ضروری برای خانم‌ها در سنین مختلف اشاره خواهیم کرد.
یک نکته مهم:
اگر در معرض عوامل خطرساز سرطان‌ها، دیابت، فشار خون، چربی خون، پوکی استخوان و. . . قرار دارید و سابقه این بیماری‌ها در خانواده‌تان وجود دارد، باید طبق نظر پزشک از سنین پایین‌تر و در فواصل کوتاه‌تر مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرید پس حتما در این مورد از پزشک خانواده خود سوال کنید.
۱٫ اگر می‌خواهید از سرطان سینه پیشگیری کنید. . .
ماموگرافی و معاینه سینه
سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در میان خانم‌ها به شمار می‌آید. هرچه زودتر متوجه این سرطان شوید، شانس بیشتری برای درمان خواهید داشت چراکه در مراحل اولیه، احتمال انتقال آن به غدد لنفاوی، شش‌ها، مغز و. . . کمتر است.
معاینه سینه:
در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی باید هر یک تا سه سال سینه‌های‌تان توسط متخصص زنان معاینه کلینیکی شود. بعد از ۴۰ سالگی نیز این معاینه باید هر سال انجام شود. در این تست، پزشک با لمس انگشتان خود سعی می‌کند توده‌ها یا هر برآمدگی غیر عادی را در سینه تشخیص دهد.
ماموگرافی:
در ۴۰ تا ۵۰ سالگی باید سالی یک‌بار ماموگرافی انجام دهید. از ۵۰ تا ۷۴ سالگی نیز باید هر دو سال یک‌بار این آزمایش را انجام دهید. بعد از ۷۵ سالگی هم باید با نظر پزشک آن را تکرار کنید. در ماموگرافی، سینه تحت فشار نسبی قرار می‌گیرد سپس با استفاده از اشعه ایکس از آن عکسبرداری می‌شود. این روش می‌تواند توده را قبل از اینکه متوجه آن شوید، تشخیص دهد. با این حال دریافت نتیجه طبیعی، صددرصد احتمال سرطان را رد نمی‌کند بنابراین باید این آزمایش را در فواصل منظم تکرار کنید. خانم‌هایی که در معرض خطر سرطان سینه هستند شاید به سونوگرافی و ام‌آر‌آی سینه هم احتیاج پیدا کنند.
۲. اگر نگران سلامت جنسی‌تان هستید. . .
پاپ‌اسمیر و تست HPV
با انجام تست پاپ‌اسمیر در فواصل منظم می‌توان به‌راحتی سلول‌های غیرعادی دهانه رحم را شناسایی و با برداشتن آنها از ابتلا به سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد. دهانه رحم یا سرویکس یک معبر باریک بین رحم و واژن است. علت اصلی سرطان دهانه رحم نیز ویروس زگیل تناسلی یا پاپیلوم انسانی (HPV) شناخته شده است.
پاپ‌اسمیر:
انجام پاپ‌اسمیر پس از ازدواج و شروع اولین رابطه زناشویی، حداقل هر دو سال یک‌بار تا ۳۰ سالگی توصیه می‌شود. از ۳۰ سالگی به بعد نیز اگر نتیجه سه‌بار پاپ‌اسمیر پشت سر هم طبیعی باشد می‌توان هر سه سال یک‌بار آن را تکرار کرد. برای انجام پاپ‌اسمیر، پزشک با قرار دادن وسیله‌ای به نام اسپکولوم داخل واژن سعی می‌کند کانال واژن را باز کند و آن را به خوبی بررسی کند. توجه داشته باشید که ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش باید از شست‌وشوی داخل واژن با آب و مواد ضدعفونی‌کننده پرهیز کنید. این آزمایش همچنین نباید در دوران قاعدگی یا خونریزی فعال انجام شود.
تست HPV:
از ۳۰ سالگی باید هر پنج سال یک‌بار همراه پاپ‌اسمیر، تست تشخیصی ویروس HPV را نیز انجام دهید. برای این منظور پزشک پس از قرار دادن اسپکولوم داخل واژن با استفاده از وسیله کوچکی از سلول‌های دهانه رحم نمونه‌برداری می‌کند و آن را برای آزمایشگاه می‌فرستد تا هرگونه تغییر سلولی منجرشونده به سرطان مشخص شود. از این طریق همچنین می‌توان سایر بیماری‌های مقاربتی را تشخیص داد.
از ۶۵سالگی به بعد نیز اگر مرتب بررسی شده باشید و خطری برای سرطان نداشته باشید، شاید دیگر احتیاجی به این تست نباشد. با این حال بهتر است در این مورد از پزشک خود سوال کنید. اگر هم دهانه رحم‌تان را خارج کرده‌اید لازم نیست این تست را انجام دهید اما باید سالی یک‌بار توسط متخصص زنان معاینه شوید.
۳٫ اگر می‌خواهید استخوان‌های محکمی داشته باشید …
سنجش تراکم استخوان
خانم‌ها با ورود به سن یائسگی و کاهش ترشح هورمون‌ها در خطر پوکی استخوان قرار می‌گیرند. کاهش تراکم استخوان باعث می‌شود فرد با کوچک‌ترین ضربه، زمین خوردن یا حتی یک عطسه شدید دچار شکستگی استخوان شود! خبر خوب اینکه پوکی استخوان قابل پیشگیری و قابل درمان است. خانم‌ها از ۶۵ سالگی باید حداقل یک‌بار سنجش تراکم استخوان را انجام دهند. بعد از آن همزمان تکرار آزمایش در هر فرد بستگی به تراکم استخوان و عوامل خطرساز زندگی‌اش دارد. برای انجام تست DXA باید روی تخت دراز بکشید.
سپس دستگاه اسکن با استفاده از دوز پایین اشعه ایکس از استخوان‌های خاصی در بدن‌تان عکسبرداری می‌کند. این تست می‌تواند قدرت استخوان را بسنجد و احتمال شکستگی را در آینده تخمین بزند. همچنین می‌توان در روند درمان پوکی استخوان از آن بهره برد.
۴٫ اگر می‌خواهید از سرطان روده در امان بمانید …
کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی
سرطان روده بزرگ بعد از سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها میان زنان به حساب می‌آید. اغلب سرطان‌های روده بزرگ از پولیپ (توده‌های غیر طبیعی در لایه داخلی روده بزرگ) ایجاد می‌شوند. البته همه پولیپ‌ها سرطان‌زا نیستند اما نوع سرطان‌زای آن می‌تواند به بخش‌های دیگر بدن هم منتقل شود بنابراین برای پیشگیری از سرطان بهتر است پولیپ به‌موقع از روده خارج شود.
یکی از راه‌های معمول برای تشخص پولیپ استفاده از کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی است. در کولونوسکوپی از داروهای خواب‌آور یا بیهوشی استفاده می‌شود سپس لوله‌ای انعطاف‌پذیر و مجهز به دوربین از طریق مقعد به داخل روده بزرگ فرستاده می‌شود. در این بررسی اگر پولیپ پیدا شود پزشک می‌تواند در همان لحظه آن را از بدن خارج کند. سیگموئیدوسکوپی نیز مانند کولونوسکوپی است با این تفاوت که لوله آن کوتاه‌تر است و فقط قسمت پایینی روده بزرگ را بررسی می‌کند.
همه خانم‌ها باید از ۵۰ سالگی یک‌بار سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی انجام دهند. اگر نتیجه سیگموئیدوسکوپی طبیعی بود باید هر پنج تا ۱۰ سال تکرار شود. اگر هم نتیجه کولونوسکوپی طبیعی بود باید هر ۱۰ سال یک‌بار تکرار شود.
۵٫ اگر می‌خواهید همواره قلب سالمی داشته باشید…
فشار خون
هرقدر سن بالاتر می‌رود خطر ابتلا به فشار خون بالا نیز بیشتر می‌شود. این درحالی است که فشار خون بالا می‌تواند بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی باعث سکته قلبی یا مغزی شود. نتیجه اندازه‌گیری فشار خون معمولا به صورت فشار ماکسیمم روی فشار مینیمم اعلام می‌شود. اولین عدد که مقدار آن بالاتر است، فشار ماکسیمم یا فشار داخل رگ‌ها در زمان ضربان قلب و پرکردن رگ‌ها از خون است. دومین شماره نیز فشار مینیمم یا فشار داخل رگ‌ها مابین هر دو ضربان است. برای مثال در فشار ۱۲ روی ۸، عدد ۱۲ همان فشار ماکسیمم و عدد ۸ فشار مینیمم است.
فشار خون ایده‌آل برای خانم‌ها کمتر از ۱۲ روی ۸ است. هر خانمی باید از سن ۱۸ تا ۴۰ سالگی حداقل هر دو سال یک‌بار فشار خونش را اندازه‌گیری کند. اگر فشار خون‌تان بین ۱۲ روی ۸ تا ۱۳ روی ۹ باشد در مرحله پیش از ابتلا به فشار خون قرار دارید و باید سالی یک بار آن را اندازه بگیرید. از ۴۰ سالگی به بعد هم باید سالی یک بار فشار خون اندازه‌گیری شود. اگر فشار خون تان در دو مرتبه اندازه‌گیری بالای ۱۴ روی ۹ باشد باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
برای اندازه‌گیری فشار خون دستگاه‌های مختلفی وجود دارد. بعضی از آنها به بازو و بعضی دیگر به مچ بسته می‌شوند. دستگاه‌هایی که به بازو بسته می‌شوند نتایج دقیق‌تری دارند. توجه داشته باشید اگر سایز دستگاه مطابق با سایز بازو نباشد، ممکن است فشار خون به صورت کاذب بالاتر یا پایین‌تر نشان داده شود، یعنی اگر فرد چاقی از دستگاهی استفاده کند که کوچک‌تر از سایز بازویش باشد فشارش به‌طور کاذب بالاتر نشان داده می‌شود و اگر فرد لاغر باشد و دستگاه برایش بزرگ باشد فشار خونش به‌طور کاذب پایین‌تر نشان داده می‌شود.
۶٫ اگر از سکته قلبی و مغزی می‌ترسید…
آزمایش کلسترول:
بالا بودن کلسترول خون می‌تواند باعث ایجاد پلاک و بسته شدن عروق شود. این پلاک‌ها به تدریج طی سال‌ها بدون هیچ علامتی در رگ‌ها تجمع پیدا می‌کنند و در نهایت باعث سکته قلبی یا مغزی می‌شوند. برای اندازه‌گیری کلسترول خون باید ۱۲ ساعت ناشتا باشید و بعد آزمایش خون بدهید.
در این آزمایش باید میزان کلسترول تام، LDL یا کلسترول بد، HDL یا کلسترول خوب و تری‌گلیسیریدتان را اندازه‌گیری کنید. میزان ایده‌آل کلسترول تام و تری گلیسیرید زیر ۲۰۰ mg/dL است. میزان HDL نیز باید بیشتر از ۶۰ و LDL کمتر از ۱۳۰ باشد. همه خانم‌های ۲۰ تا ۴۰ ساله باید حداقل هر پنج سال یک‌بار از این لحاظ بررسی شوند. از ۴۰ تا ۴۹ سالگی نیز هر دو سال یک‌بار و از ۵۰ سالگی هر سال باید آزمایش چربی خون بدهید.
۷٫ اگر می‌خواهید از دیابت پیشگیری کنید…
تست قند
یک‌سوم افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ از بیماری خود بی‌خبر هستند این درحالی است که دیابت می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی، کلیوی، سکته، آسیب‌های چشمی و … شود. خبر خوب اینکه می‌توان دیابت را با رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن و مصرف دارو تحت کنترل درآورد به‌خصوص اگر به‌موقع تشخیص داده شود. برای اندازه‌گیری قند خون باید هشت ساعت ناشتا باشید و بعد در آزمایشگاه یا در منزل با دستگاه قند خون آزمایش دهید.
قند خون طبیعی باید زیر ۱۰۰ باشد. قند بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ نشانه مرحله پیش دیابت است. قند ۱۲۶ یا بالاتر نیز نشانه دیابت است. تست آزمایشگاهی A1C هم میانگین قند خون را در دو تا سه ماه اخیر نشان می‌دهد و میزان طبیعی آن باید بین ۷/۳ تا ۳/۵ باشد. همه خانم‌ها باید از ۴۰ سالگی یک‌بار تست قند بدهند و اگر نتیجه آن طبیعی بود تا ۴۹ سالگی هر دو سال یک‌بار آن را تکرار کنند. بعد از ۵۰ سالگی نیز باید سالی یک‌بار آن را انجام دهید. اگر هم فشار خون‌تان بالای ۵/۱۳ روی ۸ است یا در خطر دیابت هستید باید از ۱۸ سالگی تست قند را شروع کنید.
